Për shkak të luftës në Ukrainë, ndryshime të mëdha po ndodhin në nivel global, por vendet e Ballkanit Perëndimor nuk duhet të preken nga konflikti i ri, tha Tihomir Cipek, profesor në Fakultetin e Shkencave Politike të Zagrebit.
“Rusia nuk ka më leva të vërteta për të vepruar në Ballkanin Perëndimor”, tha Cipek për Al Jazeera.
Ai vlerëson se për shkak të krizës ukrainase, Bashkimi Evropian do të varet edhe më shumë nga SHBA-ja, Rusia do të dobësohet, por ende nuk dihet se deri ku do të shkojë bashkëpunimi ruso-kinez, gjë që nuk është në interesin e Shteteve të Bashkuara.
Profesor Tihomir Cipek është autor i disa librave, duke përfshirë librin Sistemi politik i Rusisë.
Priten ndryshime të mëdha gjeopolitike për shkak të agresionit rus ndaj Ukrainës. Cilat mendoni se do të jenë pasojat kryesore të asaj lufte?
– Unë mendoj se Bashkimi Evropian do të ndahet përgjithmonë nga Rusia dhe anasjelltas. Së dyti, Bashkimi Evropian do të jetë nën kontrollin e energjisë dhe sigurisë së Shteteve të Bashkuara. Pasoja e tretë do të ishte një Rusi e dobësuar – ajo sigurisht që do të vuajë nga sanksionet ekonomike. Kjo do ta drejtojë Rusinë drejt Azisë, drejt Kinës, drejt konceptit të saj afatgjatë të Euroazisë. Nuk jam i sigurt se është në interes të Shteteve të Bashkuara, dhe Perëndimi, dhe Perëndimi dhe Shtetet e Bashkuara janë barazuar.
Nëse shikoni teoritë klasike gjeopolitike Mackinder, atëherë ishte shkruar se një aleancë midis Rusisë dhe Kinës nuk duhet të lejohet. Por kjo politikë e Shteteve të Bashkuara shkon kundër këtyre postulateve. Mbetet të shihet se cilat do të jenë rezultatet.
E gjithë kjo luftë, në fakt, po çon në kolapsin e marrëdhënieve ndërkombëtare që bota i ka njohur, jo që nga vitet 1990, por që nga viti 1945. Atëherë u krijuan shtete neutrale, mënyra e marrjes së vendimeve në Këshillin e Sigurimit të OKB-së përcaktohet edhe nga rezultatet e Luftës së Dytë Botërore ose nëse do, aleanca e Perëndimit dhe Bashkimit Sovjetik. Dhe ne shohim që tani do të rindërtojmë procesin e vendimmarrjes në Këshillin e Sigurimit.
Gazetarja franceze Florence Hartmann thotë se nuk e di arsyen e vërtetë pse Vladimir Putin e përshkroi Ballkanin Perëndimor si interesat e tij strategjike, por ai me siguri dëshiron të ruajë ndikimin e tij në rajon. A e shikon kështu?
– Do të thosha se çdo Rusi do të ndjekë të njëjtën politikë, pavarësisht se kush do të jetë në pushtet, Rusia do të ketë gjithmonë të njëjtin interes dhe interesi i saj është që bota të jetë multipolare dhe të kundërshtojë Shtetet e Bashkuara.
Sa i përket Ballkanit Perëndimor, mendoj se Ballkani Perëndimor kontrollohet plotësisht nga Shtetet e Bashkuara. Të gjitha përpjekjet e Rusisë për të vepruar në rajon tani janë ndalur. Ajo nuk ka më levin e duhur për të vepruar.
Ka dy mënyra në të cilat Rusia ka vepruar në Ballkanin Perëndimor: ekonomia dhe diplomacia.
Tani shohim se mjeti kryesor i politikës ruse – politika energjetike, po dobësohet. Nga ana tjetër, marrëdhëniet diplomatike janë reduktuar në minimum, ndaj nuk i ka dy levat për të ndjekur politikën në Ballkanin Perëndimor. Dhe së treti, të gjitha vendet në Ballkanin Perëndimor janë ose anëtarë ose të rrethuar nga anëtarë të rosës së NATO-s. Serbia është tërësisht e rrethuar nga anëtarët e NATO-s. Dhe Serbia dhe Republika Srpska në Bosnje dhe Hercegovinë janë aleatët kryesorë ose potencialë të Rusisë në Ballkanin Perëndimor . Këtu Rusia kërkoi hapësirë për ndikimin e saj.
Pra, nuk keni frikë se Rusia mund të nxisë destabilitet edhe në Ballkanin Perëndimor?
– Po, kjo është teza ime. Mbetet të shihet me kë do të bëjë koalicion Vuçiq [zgjedhjet në Serbi u mbajtën më 3 prill]. Nëse shkon drejt Dragan Gjilas, nuk do të jetë shumë mirë për Rusinë, sepse aleatin e saj e sheh te Ivica Daçiq. Pra, duke marrë parasysh se me kë do të bëjë koalicion Vuçiq, do të shihet jo vetëm orientimi i brendshëm por edhe i jashtëm politik i Serbisë . Nëse Vuçiq shkon me Partinë Socialiste të Ivica Daçiqit, atëherë ai do të vazhdojë të ketë një politikë ndryshimi midis Rusisë dhe Shteteve të Bashkuara, por nëse shkon me të tjerët, me Djilas, atëherë kjo do të thotë një lloj heqje dorë nga Rusia.
A mendoni se Vuçiq është në gjendje të heqë dorë nga Rusia?
– Këtë nuk mund ta dish, por shihet se po e ndjen tokën. Kjo u tregua edhe nga votimi në Kombet e Bashkuara, kur Serbia mbështeti përjashtimin e Rusisë nga Këshilli i OKB-së për të Drejtat e Njeriut.
Është domethënëse që Rusia e la Malin e Zi të largohej papritur lehtë. U shkarkua pa reagim serioz qeveria e Zdravko Krivokapiqit ?
– E gjithë kjo tregon se sa i fortë është ndikimi i Shteteve të Bashkuara në Ballkanin Perëndimor, i cili në Mal të Zi vendosi të kthehet dhe të veprojë përmes Milo Gjukanoviçit dhe të mbështesë formimin e një qeverie të re të udhëhequr nga Dritan Abazovic. Duhet të konkludohet se pjesëmarrja e partisë politike pro-serbe dhe rrjedhimisht pro-ruse në Mal të Zi – e kam fjalën për Frontin Demokratik – me politikën e saj të botës serbe, e cila ndoqi politikën e botës ruse – përfundimisht rezultoi e pasuksesshme.
