Pandemia e Covid-19 ka dështuar të tronditë tregun zviceran të pronave. Çmimet për ndërtesat e banimit kanë shënuar rekord të lartë. Por tani lufta në Ukrainë dhe rritja e normave të interesit kërcënojnë të ndryshojnë valën.
Tregu zviceran i pasurive të paluajtshme regjistroi një vit të favorshëm në 2021. Kthimi total, që përfshin të ardhurat nga qiraja dhe ndryshimet në vlerën e pronave, ishte më i lartë për investitorët e pasurive të paluajtshme se sa kishte qenë në shtatë vjet. Çmimet kanë shkuar vetëm në një drejtim – lart – për vite me radhë, dhe normat e interesit janë të ulëta. Kjo krijoi kushte ideale për ata që mund të përballonin çmimet e larta dhe të investonin në apartamente ose në një pallat.
Por pushtimi rus i Ukrainës në fund të shkurtit i ka kthyer përmbys të gjitha parashikimet, shkruan sëissinfo.ch.
“Situata në Ukrainë na ka dhënë një bazë të re,” tha Donato Scognamiglio, i konsulencës së pasurive të paluajtshme IAZIE, në një konferencë për media në Cyrih muajin e kaluar.
“Inflacioni – rreziku që nuk donim ta shikonim në sy më parë – është tani këtu”.
Të padëmtuar nga pandemia
Tregu zviceran i pasurive të paluajtshme i ka përballuar mirë krizat e fundit.
“Që nga viti 1998, ne kemi parë vlerësime njëra pas tjetrës”, tha Scognamiglio. Kjo është e vërtetë edhe për krizën financiare të vitit 2008″.
Fritz Zurbrügg, një anëtar i bordit në Bankën Kombëtare të Zvicrës (SNB), tha në një leksion në Gjenevë në fund të marsit: “Ndryshe nga shumë vende të tjera, nuk kishte bum të pasurive të paluajtshme në Zvicër përpara krizës globale financiare, kështu që atje nuk pati rënie më pas.”
“Në vend të kësaj, çmimet e pronave të banimit kanë vazhduar të rriten në mënyrë të qëndrueshme që atëherë,” shtoi ai.
Kriza Covid bëri pak për ta ndryshuar këtë. Vlera e tregut të ndërtesave të banimit u rrit me 4.1% në vitin 2021 krahasuar me një vit më parë, duke arritur në nivelin më të lartë të të gjitha kohërave.
Megjithatë, situata për tregun e pasurive të paluajtshme komerciale ishte më e vështirë. Shumë shitës me pakicë në Zvicër luftuan me humbje pasi u detyruan të mbylleshin përkohësisht për shkak të kufizimeve pandemike ose njerëzve që qëndronin në shtëpi për të shmangurit e virus. Megjithatë edhe pronat komerciale pësuan një rritje prej 2.7% në vlerë në 2021.
Si krahasohen çmimet e pasurive të paluajtshme zvicerane
Rritja e çmimeve të pronave nuk është unike vetëm për Zvicrën. Krahasuar me vendet e tjera, ato nuk po rriten as me shpejtësi, siç tregojnë shifrat e OECD-së. Sipas Zurbrüggut, ky trend ndërkombëtar është rezultat i ofertës së pakët të pasurive të paluajtshme, rritjes së kërkesës për prona banesore për shkak të pandemisë dhe normave të ulëta vitet fundit.
Megjithëse rritja e çmimit në Zvicër duket e moderuar nga krahasimi ndërkombëtar, prona në Zvicër është ndër më të shtrenjtat në botë, edhe kur merren parasysh të ardhurat mesatare të disponueshme.
Paralajmërim i rëndë
Pasuritë e paluajtshme përgjithësisht konsiderohen si një investim i sigurt. Megjithatë, situata tani është një rrezik në rritje.
“Inflacioni në mënyrë të pashmangshme do të pasohet nga rritje të normave të interesit”, tha Scognamiglio. Rritja e normave të interesit mund të çojë në një rënie të konsiderueshme të vlerës së pronës. Kjo do të përbënte problem, veçanërisht për njerëzit që kanë marrë kredi të mëdha për të blerë prona.
Dhe nëse debitorët nuk mund të paguajnë hipotekat e tyre, ky është gjithashtu rrezik për bankat, paralajmëron SNB-ja. Ekonomia zvicerane, e cila vazhdon të mbështetet shumë në sektorin bankar, do të preket. Në situatën aktuale, bankat janë të ndjeshme ndaj rritjeve të papritura të normave të interesit ose përkeqësimit të situatës ekonomike.
“Ka shenja të vlerësimeve të tepërta në tregjet e aksioneve dhe të pasurive të paluajtshme, dhe borxhi i korporatave dhe publiku është i lartë në mbarë botën,” tha Zurbrügg.
“Kostot e banesave pritet të rriten
Banesat do të mbeten të shtrenjta jo vetëm për shkak të çmimeve të larta rekord të pronave. Sipas Zyrës Federale të Statistikave, rreth 60% e familjeve në Zvicër ende i ngrohin shtëpitë e tyre me naftë ose gaz. Shifrat janë mesatarisht të ngjashme në Bashkimin Evropian. Zvicra, si shumë vende evropiane, është shumë e varur nga Rusia për gaz. Kaq shumë zviceranë do të preken nga rritja e çmimeve të naftës dhe gazit për ngrohje si rezultat i luftës në Ukrainë. Kostot e banesave pritet të rriten Banesat do të mbeten të shtrenjta jo vetëm për shkak të çmimeve të larta rekord të pronave. Sipas Zyrës Federale të Statistikave, rreth 60% e familjeve në Zvicër ende i ngrohin shtëpitë e tire me naftë ose gaz. Shifrat janë mesatarisht të ngjashme në Bashkimin Evropian. Zvicra, si shumë vende evropiane, është shumë e varur nga Rusia për gaz. Shumë zviceranë do të preken nga rritja e çmimeve të naftës dhe gazit për ngrohje si rezultat i luftës në Ukrainë.
Ata që kërkojnë një apartament me qira gjithashtu do të kenë vështirësi si rezultat i luftës. Meqenëse Zvicra konsiderohet një treg tërheqës dhe i sigurt i punës, imigrimi do të rritet, sipas raportit të fundit nga konsulentët e pasurive të paluajtshme ëüest Partner. Refugjatët ukrainas në Zvicër do të kenë nevojë gjithashtu për strehim me qira.
Edhe para fillimit të luftës, oferta e pronave me qira kishte rënë ndjeshëm. Gjatë pandemisë Covid, njerëzit donin të gjenin më shumë hapësirë jetese pasi kalonin më shumë kohë në shtëpi, duke përfshirë punën në distancë. Prandaj, oferta e apartamenteve me qira është tkurrur më shumë në 12 muajt e fundit se në çdo kohë në nëntë vitet e fundit, sipas ëüest Partner./albora.ch
