Biologu strukturor Nicolas Thomä është nderuar me çmimin e këtij viti Otto Naegeli për kërkimin mjekësor, i konsideruar si një nga çmimet më prestigjioze shkencore në Zvicër.
Thomä me origjinë gjermane, nga Instituti Friedrich Miescher për Kërkime Biomjekësore (FMI) në Bazel, është veçanërisht i shqetësuar në kërkimin e tij me degradimin e proteinave që shkaktojnë sëmundje, tha FMI në një deklaratë të martën. Ai dhe ekipi i tij treguan se si disa molekula të vogla kontribuojnë në degradimin e synuar të proteinave duke funksionuar si “ngjitës molekularë”.
“Ngjitës të tillë molekularë kanë potencialin për të synuar proteinat që më parë mendohej të ishin të papërshtatshme”, shkroi FMI.
Hulumtimet nga laboratori i Thomä-së shpjeguan se si ngjitësi molekular thalidomide dhe analogët e tij funksionojnë në nivel molekular.
Nga viti 1957, thalidomidi, i tregtuar nga kompania gjermane perëndimore Chemie Grünenthal, u përdor për të trajtuar të përzierat gjatë shtatzënisë. Ajo fitoi famë në fillim të viteve 1960 kur u zbulua se shkaktonte defekte të lindjes, zakonisht duke përfshirë gjymtyrët e foshnjave, me ç’rast u tërhoq nga tregu. Megjithatë, më vonë, përbërësi aktiv përjetoi një rilindje në luftën kundër formave të ndryshme të kancerit të gjakut. Kjo është për shkak se talidomidi mund të shënojë proteinat që shkaktojnë sëmundje si mbetje dhe t’i lëshojë ato për t’u degraduar, gjë që bën që qelizat e kancerit të vdesin. Kjo video shpjegon se si.
Megjithatë, talidomidi mund të ndërveprojë edhe me proteinat që janë të rëndësishme gjatë zhvillimit embrional në mitër, që ndoshta është shkaku i keqformimeve.
Medikamente të reja terapeutike
Mekanizmi i zbuluar i veprimit të talidomidit është novator për gjeneratën e ardhshme të barnave terapeutike, sipas Thomä. Gjetjet gjithashtu do të bëjnë të mundur njohjen dhe minimizimin e efekteve anësore të padëshiruara të barnave dhe sulmin e disa proteinave që shkaktojnë sëmundje njëkohësisht me një ilaç, tha ai.
Thomä tha se do të dëshironte të përdorte çmimin 200,000 CHF (210,000 dollarë) për të zhvilluar një gjeneratë të re barnash bazuar në parimin e ngjitësit molekular. Kjo është për shkak se shumë proteina pas sëmundjeve të tilla si kanceri, sëmundjet kardiovaskulare apo diabeti nuk mund të trajtohen ende me metoda tradicionale, shpjegoi ai.
Thomä, 50 vjeç, punon në Institutin Friedrich Miescher që nga viti 2006. Më parë, ai kreu kërkime në Universitetin e Kembrixhit në Angli, në Institutin Max Planck për Fiziologjinë Molekulare në Dortmund (Gjermani) dhe në Qendrën e Kancerit Memorial Sloan Kettering në Qyteti i Nju Jorkut.
Ceremonia e ndarjes së çmimeve do të zhvillohet më 14 qershor në Biozentrum të Universitetit të Bazelit, shkruan swissinfo.ch.
Fotot: Talomidi (Wikipedia)
