Për vetëm një kohë të shkurtër, situata në Ukrainë ka tronditur disa nga besimet e kahershme të Zvicrës dhe ka riorganizuar prioritetet e saj kombëtare.
Që nga përfundimi i Luftës së Ftohtë në dhjetor 1989, Zvicra ka jetuar në paqe dhe kryesisht e pandikuar nga trazirat e ndryshme politike dhe ekonomike në vende të tjera. E rrethuar nga Bashkimi Evropian, ajo vendosi dhe u mbërthye me rregullat e veta. Megjithëse nënshkroi një sërë marrëveshjesh dypalëshe me BE-në, kryesisht për përfitimin e saj, ajo vazhdoi të ruajë me kokëfortësi neutralitetin e saj.
Megjithatë, lufta në Ukrainë e ka detyruar Zvicrën të rimendojë pozicionet e saj mbi nocionin e sovranitetit dhe sigurisë kombëtare dhe të marrë disa masa të paprecedentë.
Siç tha portali zviceran i lajmeve Watson, “ditët e fundit kanë treguar se lufta në Ukrainë jo vetëm që sfidon neutralitetin tonë, por gjithashtu rrëzon tabutë politike”.
Si një komb neutral, Zvicra nuk ka marrë anë në konfliktet politike dhe aq më pak ushtarake. Megjithatë, në një shkëputje të mprehtë nga kjo traditë, Zvicra iu bashkua komunitetit ndërkombëtar në vendosjen e sanksioneve ndaj Rusisë.
Kur u bë njoftimi më 28 shkurt, presidenti zviceran Ignazio Cassis pranoi se ndërsa hapi ishte “unik”, Zvicra nuk po e braktiste angazhimin e saj “të paprekshëm” ndaj neutralitetit, duke kundërshtuar se “të luash në duart e një agresori nuk është neutrale”.
Kurse për momentin nuk ka asnjë kërcënim që lufta midis Rusisë dhe Ukrainës të ndikojë ushtarakisht Zvicrën, deputetët zviceranë dhe qeveria janë megjithatë të shqetësuar për nivelin e sigurisë dhe gatishmërisë mbrojtëse të vendit.
Në dekadën e kaluar, duke mos parë ndonjë kërcënim për sigurinë e saj, Zvicra ka hequr shumë nga pajisjet e saj ushtarake pasi zvogëloi në mënyrë dramatike forcat e armatosura, së bashku me shpenzimet ushtarake – një trend që ka vazhduar në vitet në vijim.
Pushtimi rus i Ukrainës, megjithatë, ka ndryshuar lojën. Ministrja zvicerane e mbrojtjes Viola Amherd foli në favor të rritjes së buxhetit ushtarak me dy miliardë franga për të lejuar rinovimin e forcës ajrore – F/A-18 në përdorim aktualisht do të çmontohen deri në vitin 2030 – si dhe për të ripajisur trupat tokësore.
Edhe pse në vitin 2021 qeveria e Zvicrës mbështeti blerjen e 36 avionëve luftarakë F-35A nga SHBA për të zëvendësuar flotën aktuale të vjetër të vendit, vendimi ka ngjallur kritika publike.
Socialdemokratët, të Gjelbrit dhe Grupi për një Zvicër pa Ushtri kanë nisur madje një iniciativë për të parandaluar blerjen e avionëve amerikanë, me referendum që do të zhvillohet në 2023, transmeton albora.ch.
Megjithatë, me luftën në Evropën Lindore, ka një urgjencë të shtuar dhe çështja e avionëve luftarakë befas po bëhet më pak e diskutueshme. Në fakt, deputetët nuk duan të presin votën e referendumit, por të nënshkruajnë marrëveshjen e blerjes këtë vit. “Duhet të veprojmë tani”, tha deputeti Thierry Burkart.
Ai po kërkon gjithashtu më shumë armë të rënda dhe tanke luftarake, ndërsa një tjetër deputet, Werner Salzmann, i cili është edhe kryetar i Komisionit për Politikat e Sigurisë, i kërkoi ushtrisë të blinte jelekë antiplumb për të gjithë ushtarët dhe të pajiste avionët luftarakë aktualë për t’i bërë ato. i përshtatshëm për luftime tokësore
Gjithashtu, në një lëvizje të paprecedentë të nxitur nga lufta në Ukrainë, Zvicra ka aplikuar për një vend jo të përhershëm në Këshillin e Sigurimit të OKB-së për vitet 2023 dhe 2024.
Deputetët e krahut të djathtë argumentojnë se prania e Zvicrës në Këshill nuk do të ishte në përputhje me parimin e sovranitetit. Për qeverinë, megjithatë, megjithëse ky mandat mund të jetë një thyerje me traditën e mospërfshirjes, ai nuk gërryen neutralitetin. Përkundrazi – kjo ulëse do t’i mundësonte Zvicrës të dëgjohej më mirë dhe të angazhohej në një mënyrë me ndikim për paqen.
“Është e qartë se në kohë krize bota ka nevojë që, brenda Këshillit të Sigurimit, të ketë zërin e një vendi neutral dhe të paangazhuar”, tha deputeti Laurent Ëehrli për transmetuesin publik RTS./albora.ch/
