Urdhri i Putinit për të vënë në gatishmëri forcat bërthamore rriti më tej tensionet. Ekspertët perëndimorë flasin për një kërcënim bosh. Por, çka nëse Putini bëhet serioz?
“Edhe nëse përdorimi aktual i armëve bërthamore është shumë i pamundur, kjo nuk mund të përjashtohet kurrë plotësisht në një konflikt me një fuqi bërthamore.” Kështu tha për Tagesanzeiger Oliver Thränert, ekspert i sigurisë në ETH Cyrih. Çfarë do të thotë një sulm bërthamor nga Rusia për Zvicrën dhe Evropën? Eksperti klasifikon transmeton albora.ch.
“Bombat janë bërë shumë më të forta që nga Hiroshima”
Sipas Marc Finaud nga Qendra për Politikat e Sigurisë në Gjenevë, është shumë e vështirë të vlerësohet efektiviteti i saktë i bombave bërthamore ruse: “Ka vetëm informacion të kufizuar mbi efektivitetin bërthamor të rusëve dhe efektin e pajisjeve shpërthyese bërthamore në përgjithësi”. Që nga shpërthimi i parë në Hiroshima në vitin 1945, janë kryer rreth 2000 prova bërthamore, e fundit nga Koreja e Veriut në 2017.
“Teknologjia e armëve bërthamore është modifikuar shumë që nga Hiroshima,” thotë Finaud. “Nga njëra anë, përveç ndarjes së atomeve, tani po punohet edhe për shkrirjen e grimcave, që e ka rritur njëqindfish fuqinë e shpërthimit të bombave atomike. Nga ana tjetër, fuqia shpërthyese e bombave të caktuara të gravitetit bërthamor mund të rregullohet ende pak para se ato të hidhen.
“Pavarësisht neutralitetit, Zvicra mund të vuajë”
Si një vend neutral, Zvicra nuk do të ishte objektivi i drejtpërdrejtë i sulmeve bërthamore, vazhdon Finaud. Por: “Franca ka gjithashtu armë bërthamore. Nëse vendit i bëhet presion për të përdorur armët e tij bërthamore, mund të pritet një kundërsulm. Si një vend fqinj i drejtpërdrejtë, Zvicra do të prekej rëndë.”
Bunkerët mbrojtës në Zvicër janë sigurisht një qasje e mirë për t’u mbrojtur nga shkatërrimi i menjëhershëm nga bombat atomike. Megjithatë, në afat të gjatë, mbrojtja është e vështirë të jetë e mundur. “Radioaktiviteti përfundimisht do të çonte në dëmtime afatgjata te njerëzit.”
Perfidi: “Radioaktiviteti është i padukshëm dhe mund të matet vetëm me një numërues Geiger”, thotë Finaud. Nëse dikush zvarritet në bunker dhe del përsëri pa dyshim pas një sulmi bërthamor, ai mund të mos e dijë as që po rrezatohet.
“Përveç shkatërrimit të menjëhershëm, ka kryesisht pasoja afatgjata”
Finaud shpjegon fazat e shkatërrimit pas shpërthimit të një arme bërthamore: «Në fazën e parë krijohet një top zjarri i cili shkatërron gjithçka brenda një rrezeje prej dy kilometrash. Kjo shoqërohet me një vapë të madhe, e cila i vë flakën gjithçka 13 kilometra larg.» Në një fazë të dytë, pason një valë shpërthimi që shkakton dëme brenda një rrezeje prej 21 kilometrash – në varësi të madhësisë dhe fuqisë shkatërruese të armës bërthamore të zgjedhur.
Por “shiu i zi” dhe “dimri bërthamor” çuan në katastrofën e vërtetë: “Hiri radioaktiv shpërndahet në të gjithë zonën dhe rrezaton vendin në terma afatgjatë. Rrotullimi i tokës dhe rrymat e erës mund të bëjnë që një shtresë pluhuri të mbulojë të gjithë globin dhe të bllokojë rrezet e diellit”, thotë Finaud. Kjo nga ana tjetër do të rezultonte në dështime të të korrave dhe zi buke.
“Një mbrojtje e plotë është pothuajse e pamundur”
Sipas Finaud, ka edhe mjete të mbrojtjes kundër armëve bërthamore në të gjithë botën. “Megjithatë, është pothuajse e pamundur të zbulohen plotësisht dhe të mbrohemi kundër armëve të tilla, sepse raketat në të cilat janë ngjitur kokat janë jashtëzakonisht të shpejta dhe mund të ndryshojnë shpejt drejtimin.” Raketat hipersonike në të cilat janë ngjitur kokat janë jashtëzakonisht të shpejta dhe mund të ndryshojnë shpejt drejtimin. “Përveç kësaj, shumica e raketave kanë koka të shumta që mund të drejtohen pikërisht në objektivin e tyre, pavarësisht nga sistemet e mbrojtjes.”
Finaud thekson: “Të gjitha fuqitë bërthamore janë të vetëdijshme se nuk ka fitues në një luftë bërthamore”. Megjithatë, rreziku i përdorimit të armëve bërthamore është më i lartë sot se sa ishte gjatë Luftës së Ftohtë. “Edhe pse në përgjithësi ka më pak bomba bërthamore, ato tani janë të përhapura në më shumë vende. Kjo mbart rreziqe më të larta./albora.ch/
