Ish-sekretari amerikan i shtetit beson se Xi Jinping tani po mendon kryesisht se si të shmangë situatën e Putinit
Financial Times shkruan se në fillim të këtij viti është shënuar 50-vjetori i vizitës së Richard Nixonit , ish-presidentit të Shteteve të Bashkuara, në Kinë.
Organizatori i asaj marrëveshjeje kino-amerikane, e cila shënoi një ndryshim të madh në Luftën e Ftohtë dhe ndarjen e Kinës nga Rusia, ishte Henry Kissinger, ish-sekretar amerikan i shtetit dhe këshilltar për sigurinë kombëtare. Por sot, Rusia dhe Kina kanë marrëdhënie më të ngushta se atëherë. A do të thotë kjo një luftë e re e ftohtë me Kinën?
– Në kohën kur ne iu ‘hapëm’ Kinës, Rusia ishte armiku kryesor, por marrëdhëniet tona me Kinën ishin aq të këqija sa mund të ishin. Kur ke dy armiq, nuk është e mençur t’i trajtosh saktësisht njësoj, ky ishte qëndrimi ynë ndaj ‘hapjes’ ndaj Kinës. Dhe kjo ndodhi për shkak të tensioneve që u zhvilluan në mënyrë autonome midis Rusisë dhe Kinës. Ish-kreu i Bashkimit Sovjetik Leonid Brezhnev nuk mund ta imagjinonte se Kina dhe Shtetet e Bashkuara mund të bashkoheshin. Por Mao Ce Duni , megjithë armiqësinë e tij ideologjike, ishte gati të fillonte bisedimet. Aleanca kino-ruse është në parim kundër interesave të fituara dhe tani është krijuar. Por nuk më duket sikur është në thelb një marrëdhënie e qëndrueshme”, thotë Kissinger.
Ndryshimi global
Por a është në interesin gjeopolitik të Amerikës që të nxisë një distancë më të madhe midis Rusisë dhe Kinës? Ish-sekretari amerikan i shtetit beson se situata gjeopolitike globale do të pësojë ndryshime të rëndësishme pas përfundimit të luftës në Ukrainë.
– Nuk është e natyrshme që Kina dhe Rusia të kenë interesa identike në gjithçka. Pas luftës në Ukrainë, Rusia do të duhet të rimendojë marrëdhëniet e saj me Evropën dhe NATO-n. Nuk mendoj se është e mençur të mbajmë një qëndrim rival ndaj dy shteteve ‘kundërshtare’. As Rusia dhe as Kina nuk do të bëhen miq të ngushtë të Perëndimit, por kur lindin çështje specifike, duhet të lëmë të hapur mundësinë për një qasje tjetër ndaj këtyre çështjeve. Në periudhën në vijim, ne nuk duhet të bashkojmë Rusinë dhe Kinën si një element integral – tha Kissinger.
Ai iu referua gjithashtu administratës Joe Bidenit, e cila paraqet sfidën e saj të madhe gjeopolitike si luftën e demokracisë kundër autokracisë.
– Duhet të jemi të vetëdijshëm për dallimet në ideologji dhe interpretimet e tyre. Duke pasur parasysh evolucionin e teknologjisë dhe shkatërrimin e madh të armëve aktualisht në dispozicion, armiqësitë e huaja mund të na imponojnë një kërkesë për ndryshim regjimi në Rusi, por unë mendoj se ne duhet ta shmangim atë, dmth. ndikojnë në ndryshime të tilla me qëndrimet e tyre – tha ish-sekretari amerikan i shtetit.
Sa i përket kërcënimeve bërthamore, Kissinger thotë se sot jemi përballur me teknologji që mund të prodhojnë një nivel katastrofe të paimagjinueshme.
– Një aspekt i çuditshëm i situatës aktuale është se armët po shumohen nga të dyja anët dhe sofistikimi i tyre po rritet çdo vit. Por nuk ka pothuajse asnjë debat ndërkombëtar se çfarë do të ndodhte nëse armët bërthamore do të përdoreshin në të vërtetë. Duhet të kuptojmë se tani po jetojmë në një epokë krejtësisht të re. Teknologjia po përhapet në mbarë botën, kështu që diplomacia dhe lufta do të kenë nevojë për përmbajtje të ndryshme dhe kjo do të jetë një sfidë, tha Kissinger.
Vija e kuqe
Ai është takuar me Vladimir Putini 20 deri në 25 herë. Presidenti rus ka kërcënuar se do të përgjigjet me armë bërthamore nëse mendon se regjimi i tij është nën kërcënim ekzistencial. Ku është vija e kuqe e Putinit në këtë situatë?
– Jam takuar me Putinin si studiues i marrëdhënieve ndërkombëtare rreth një herë në vit për një periudhë 15-vjeçare dhe vetëm për shkak të diskutimeve strategjike akademike. Mendova se besimet e tij themelore ishin një lloj besimi mistik në historinë ruse. Unë gjithashtu mendoj se ai ndihet i ofenduar nga ky hendek i madh që është hapur midis Rusisë dhe Evropës dhe Lindjes. Zgjerimi i NATO-s është një kërcënim i madh për të. Por nuk do ta kisha parashikuar kurrë një sulm të përmasave të tilla dhe një përpjekje për të marrë nën kontroll një shtet tjetër të njohur.
Mendoj se Putini e ka keqvlerësuar situatën me të cilën është përballur ndërkombëtarisht dhe padyshim e ka llogaritur gabim aftësinë e Rusisë për të kryer një ndërmarrje kaq të madhe. Kur vjen koha për një zgjidhje, të gjithë duhet të kenë parasysh faktin që ne nuk do të kthehemi në marrëdhëniet e mëparshme, por në një pozicion që do të jetë ndryshe për Rusinë, por jo sepse e kërkojmë ne, por sepse vetë Rusia e ka prodhuar atë pozicion. – thotë Kissinger për Financial Times .
Për të, pyetja më e rëndësishme tani është se sa do të vazhdojë ky përshkallëzim dhe lufta në Ukrainë dhe nëse do të zgjerohet.
– Nuk kam asnjë gjykim nëse Putini ka arritur kufirin e aftësive të tij. Nëse konflikti përshkallëzohet, a do të përdoret një kategori e re armësh që nuk është përdorur kurrë në 70 vitet e ekzistencës së tij? Nëse tejkalohet ky kufi, do të jetë një ngjarje jashtëzakonisht e rëndësishme. Sepse në shkallë globale, ne nuk e dimë se cilat do të ishin vijat e ardhshme ndarëse. Një gjë që nuk duhet të bëjmë, për mendimin tim, është thjesht ta pranojmë atë – tha ish-sekretari amerikan i Shtetit.
Sa i përket Kinës dhe Presidentit Xi Jinping , Kissinger beson se lideri kinez tani po mendon më së shumti se si të shmangë situatën në të cilën u gjend Putini.
“Unë mendoj se prioriteti i tij nuk është që shumica e botës të kthehet kundër vetes dhe Kinës, pavarësisht krizës që mund të lindë”, përfundoi ai.
Foto: Wikipedia
