Për Këshillin Federal dhe ekspertët do të forcojë politikën e jashtme zvicerane, për disa ish-diplomatë do të ndikojë në neutralitetin dhe ofertat e mira.
Roli i mundshëm i Zvicrës në Këshillin e Sigurimit të OKB-së krijon mosmarrëveshje mendimesh: për Këshillin Federal dhe ekspertët do të forcojë politikën e jashtme zvicerane, për disa ish-diplomatë do të ndikojë në neutralitet dhe oferta të mira.
Pozicione të ndryshme edhe për këshilltarët federalë
Ish këshilltarët federalë gjithashtu ndryshojnë për këtë çështje.
Socialistja Micheline Calmy-Rey, e cila lancoi kandidaturën zvicerane në vitin 2011, beson se Zvicra në këtë pozicion ka një mundësi për të forcuar marrëdhëniet e saj ndërkombëtare.
Christoph Blocher, i cili e kishte kundërshtuar me forcë, i tha Keystone-ATS në 2017 se vendi do të shkelte neutralitetin sepse Zvicrës do të duhej të votonte pro ose kundër sanksioneve. Prandaj nuk është për t’u habitur që ai bëri të njëjtën analizë disa ditë më parë për vendimin e Zvicrës për Ukrainën, edhe pse Konfederata nuk është pjesë e Këshillit të Sigurimit. Edhe në mesin e diplomatëve nuk ka unanimitet në lidhje me një vend të Kryqit të Kuq në organin ekzekutiv të Kombeve të Bashkuara.
Departamenti Federal i Punëve të Jashtme (FDFA) deklaroi qartë në një raport se neutraliteti zviceran nuk do të shkelej, duke përmendur disa shembuj, duke përfshirë Kosta Rikën, i vetmi vend si Zvicra që nuk është pjesë e asnjë aleance politike apo ushtarake. Në rast të një votimi për përdorimin e forcës, Konfederata gjithashtu mund të abstenojë, sipas FDFA. Por sipas disave, kjo zgjedhje do të ishte tashmë një qëndrim.
Nuk ka detyrim për të dërguar trupa
Sipas Frank Grütter, kreu i divizionit të OKB-së në FDFA, ligji i neutralitetit nuk luan asnjë rol në vendimet e Këshillit të Sigurimit, i cili nuk është palë në konflikt. “Ne nuk do të kemi asnjë detyrim, nuk do të kemi as të dërgojmë trupa dhe as të forcojmë kontigjentet paqeruajtëse,” thotë Grütter. Por ai që ishte përfaqësuesi i parë i përhershëm i Zvicrës në OKB, Jenö Staehelin, dyshon në aftësinë për t’i bërë ballë presionit të vendeve si SHBA: “Përvoja në mbrojtjen e qendrës financiare më ka treguar se ne nuk jemi gjithmonë gati për ta bërë këtë”.
Sipas një prej ish-kolegëve të tij, Paul Widmer, një vend jo i përhershëm në Këshillin e Sigurimit është i parëndësishëm, pasi vetëm pesë fuqitë e mëdha e kontrollojnë atë me të drejtën e tyre të vetos. I pyetur nga Keystone-ATS, Adam Lupel, nënkryetar i Institutit Ndërkombëtar të Paqes (IPI, me seli në Nju Jork), pranon se “mbajtja e një politike të jashtme formale neutrale në Këshillin e Sigurimit mund të çojë në vendime të vështira në një kohë të ndarjeve në rritje”.
Por nuk është e pashmangshme. Për Ukrainën, për shembull, Zvicra mund të kënaqet me një qëndrim të fortë për çështjet humanitare, sipas kreut të institutit kryesor që punon ngushtë në veprimin e OKB-së për paqen dhe sigurinë.
Zvicra “pozicionuar më mirë” se vendet e tjera të vogla
Sipas Lupel, neutraliteti mund të përmirësojë gjithashtu pozicionin negociator. Këtë e dëshmojnë disa raste të fundit, thotë autori i një studimi për shtetet e vogla në Këshillin e Sigurimit. Madje, disa vende neutrale janë konsideruar si anëtarët më të mirë jo të përhershëm të këtij organi të OKB-së. Disa vëzhgues të huaj më pas vërejnë se kandidatura e Bernës është paradoksalisht më e diskutueshme në Zvicër sesa në skenën ndërkombëtare. Aq më tepër që Konfederata është e sigurt se do të zgjidhet, duke qenë se blloku europian ofron vetëm dy kandidatë për po aq mandate që do të rinovohen.
Parë nga Nju Jorku, roli i mundshëm i Zvicrës nuk është për t’u nënvlerësuar. Do të ishte “më mirë e pozicionuar se shumë shtete të tjera për të shtyrë kufijtë” e vetos së fuqive të mëdha, beson Lupel. Por do të jetë e nevojshme të përgatiteni mirë dhe të investoni mjaftueshëm në një pajisje të tillë. FDFA ka parashikuar gjithsej 15 poste në Këshillin e Sigurimit për këtë periudhë.
Pritjet për situata humanitare
Zëvendëspresidenti i IPI e sheh Konfederatën si një rol me një avantazh më të madh se shtetet e tjera të vogla duke qenë se ajo pret Gjenevën ndërkombëtare.
Adam Lupel (i lindur në Çikago në vitin 1970) është i bindur se Zvicra mund të tregohet efektive në organin ekzekutiv të OKB-së në këtë periudhë “të vështirë” që sapo ka hapur. “Lufta në Ukrainë vetëm sa do t’i përkeqësojë ndarjet. Dhe kjo situatë mund të ofrojë një mundësi për një vend si Zvicra”.
Vendet jo të përhershme kanë sjellë çështje humanitare në Këshill në vitet e fundit dhe Berna “do të jetë e pozicionuar mirë” për ta bërë këtë. “Rrallëherë një zë i tillë ka qenë më i nevojshëm se në këtë moment”, tha ai./albora.ch/
