Zvicrës i duhen urgjentisht avionë të rinj luftarakë në mënyrë që të jetë në gjendje të sigurojë mbrojtjen ajrore edhe pas vitit 2030. Të paktën ky është apeli i ministres së Mbrojtjes, Viola Amherd. Por blerja e 36 avionëve stealth F-35A është e diskutueshme, shkruan 20min.ch, transmeton albora.ch.
Gjatë një vizite pune nga Komandanti i Forcave Ajrore të SHBA, gjenerali Charles Q. Brown Jr, Komandanti i Forcave Ajrore Zvicerane, Peter Merz, paralajmëroi se Zvicra do të ishte pa avionë luftarakë nëse iniciativa popullore do të pranohej deri në vitin 2030.
“Po na mbaron koha, tashmë jemi në momentin e fundit. Nëse Zvicra nuk e nënshkruan traktatin me SHBA-në deri në mars 2023, Forcat Ajrore nuk mund të garantojnë më mbrojtjen e neutralitetit në hapësirën ajrore. Nuk mund të bësh policim ajror me raketa”, tha Merz.
Por edhe në SHBA, kostot e larta dhe mosbesueshmëria e makinerive kritikohen. Testuesi kryesor i armëve amerikane renditi rreth 850 ankesa në një raport në janar – detajet mbetën sekret. Organi mbikëqyrës i SHBA-së Pogo (Projekti mbi Mbikëqyrjen e Qeverisë) tani ka qenë në gjendje të ekzaminojë versionin jopublik të raportit. Përfundimi i organizatës është shkatërrues, “Më shumë se njëzet vjet pas fillimit të zhvillimit të F-35, avioni nuk mbetet asgjë më shumë se një prototip shumë i shtrenjtë nga pikëpamja praktike dhe ligjore”.
Akuzat kundër Departamentit të Mbrojtjes së Shteteve të Bashkuara peshojnë shumë. Pentagoni donte të mbante të fshehtë shtrirjen e plotë të problemeve – gjithashtu për të mos alarmuar vendet e partnerëve ndërkombëtarë. Autoriteti zviceran i prokurimit Armasuisse u përball me pikat individuale të kritikave për 20 minuta.
Vlerësimi gjithëpërfshirës nga DDPS ka treguar se F-35A është avioni luftarak më i përshtatshëm për Zvicrën, si për sa i përket përfitimeve ashtu edhe kostove.
Lidhur me mangësitë, Armasuisse thotë: “Mbajtja dhe përpunimi i listave të tilla në sisteme komplekse është normale dhe çon në përmirësime të vazhdueshme dhe të synuara. Lista aktuale nuk përmban shënime të lidhura me sigurinë e fluturimit dhe vetëm pesë hyrje kritike për misionin. Tri nga këto mangësi do të korrigjoheshin për avionin zviceran. Dy të tjerat kanë të bëjnë me operimin në aeroplanmbajtëse dhe për këtë arsye nuk janë relevante për Zvicrën.
Organizata Pogo pretendon se F-35 nuk është gjë tjetër veçse një “prototip shumë i shtrenjtë”. Sipas Armasuisse, avioni është gati për prodhim serik. Në kohën e kërkesës, tashmë ishin dorëzuar mbi 770 F-35. Lockheed Martin aktualisht prodhon rreth 150 F-35 në vit, nga të cilët rreth 120 janë F-35A. F-35A ka kostot më të ulëta operative nga të gjithë konkurrentët në Zvicër.
Në SHBA, vetëm 54 për qind e avionëve luftarakë F-35A ishin plotësisht funksional. Sipas Pogo, një flotë efektive avionësh do të kërkonte të paktën një kuotë prej 80 për qind.
Sipas Armasuisse, raporti tregon se avionët më të rinj kanë disponueshmëri më të lartë se shifrat mesatare të dhëna. Prandaj, numrat e listuar në raport nuk kanë lidhje me disponueshmërinë e pritshme të F-35A zvicerane nga viti 2027./albora.ch/
