Që nga fillimi i luftës, disa rusë në Zvicër kanë zgjedhur të heshtin.
“Jo të gjithë rusët janë për Putinin dhe Putini nuk është i gjithë Rusia”, shkruan një grup artistësh rusë që jetojnë në Zvicër në një letër të hapur. Me sa duket, kjo nuk është e vetëkuptueshme. Ka raportime në rritje në mediat zvicerane për diskriminim ndaj rusëve për shkak të luftës në Ukrainë, madje disa postime në mediat sociale flasin për lulëzimin e “rusofobisë”.
Për shembull, një foto që bëri xhiron e Instagramit në mars tregonte një nxënëse në një shkollë ndërkombëtare në Montreux, e cila dyshohet se ishte rrahur sepse ishte nga Rusia. Një telefonatë në shkollë, megjithatë, zbuloi se ky ishte lajm i rremë, propagandë. Pra, si është në të vërtetë disponimi ndaj rusëve në Zvicër?
Mbi një e treta e rreth 16,450 shtetasve rusë që jetojnë në Zvicër banojnë në kantonet e Gjenevës dhe Vaud. Shërbimet e këshillimit kantonal kundër racizmit në Gjenevë dhe organizata frëngjisht folëse zvicerane Liga Ndërkombëtare kundër Racizmit dhe Antisemitizmit (Ligue Internationale Contre le Racisme et l’Antisémitisme, ose LICRA) deri më tani nuk kanë marrë ankesa për diskriminim nga rusët.
“Kjo nuk do të thotë se nuk ekziston,” paralajmëroi Anne-Laure Zeller nga qendra e këshillimit të Gjenevës kundër racizmit. Thjesht mund të ndodhë që ky grup njerëzish të mos dinë për shërbimet e qendrës ose të mos kenë nevojë për ndihmë. “Përvoja tregon se zakonisht duhet një incident tronditës dhe i dëmshëm, si fyerja verbale, diskriminimi i përsëritur ose mikroagresioni gjatë një periudhe kohore, përpara se një person të kthehet tek ne.” Për më tepër, njerëzit shpesh bëhen cak i racizmit për shkak të faktorëve vizualë, si ngjyra e lëkurës ose shenjat dalluese fetare, si shamia.
Anna, e cila nuk donte që mbiemri i saj të jepej publikisht, vjen nga porti rus i Shën Petersburgut. Ajo ka mbi dhjetë vjet që jeton në Zvicër. Një gjuhëtare nga trajnimi, ajo është anëtare e një organizate akademike që organizon ngjarje mbi kulturën dhe gjuhën ruse në Zvicrën frëngjisht-folëse. Asnjë rast i diskriminimit ndaj njerëzve me origjinë ruse nuk i ka rënë në sy përmes atij rrjeti.
“Le të jemi të sinqertë: shumica e zviceranëve nuk do të ishin në gjendje të kuptonin nëse dikush po fliste rusisht apo ukrainisht në rrugë,” thotë ajo. Shumë ukrainas flasin rusisht si gjuhën e tyre amtare, madje edhe emrat e familjeve nuk japin asnjë tregues për origjinën e një personi.
Megjithatë, vazhdoi ajo duke shpjeguar, njerëzit e tjerë me prejardhje sllave ndonjëherë mund të dallojnë nga theksi nëse një folës rus vjen nga Rusia apo jo. Çdo armiqësi e shprehur në Zvicër ka të ngjarë të vijë nga njerëz nga ish-Bashkimi Sovjetik. “Por ky ka qenë rasti tash e disa vite, dhe jo vetëm që nga ngjarjet e fundit. Ai bazohet në historinë komplekse të shekullit të 20-të dhe në aspiratat identitare të popujve fqinjë”, thotë ajo./albora.ch/
