Zvicra është nën presion në rritje për të rritur përpjekjet për të gjurmuar dhe ngrirë asetet e rusëve të sanksionuar. A mund të bëjë më shumë?
A mjaftojnë 6.3 miliardë CHF?
Qendra më e madhe e pasurisë në det të hapur në botë dhe qendra globale e tregtimit të mallrave deri më tani ka ngrirë 6.3 miliardë CHF (6.3 miliardë dollarë) dhe ka identifikuar 11 prona që u përkasin oligarkëve rusë. Por disa kritikë, brenda dhe jashtë vendit, kanë pritshmëri më të larta.
Shoqata Zviceriane e Bankierëve (SBA) vlerëson se bankat mbajnë deri në 200 miliardë CHF që u përkasin të gjithë klientëve rusë, shumica e të cilëve nuk janë subjekt i sanksioneve. Ky fakt, thotë ai, shpjegon pse vetëm 6.3 miliardë CHF janë ngrirë, shkruan swissinfo.ch, përcjell Albora.ch
Brenda vendit, partitë politike me prirje të majtë thonë se Zvicra duhet të bëjë më shumë për të ngrirë asetet. Social Demokratët, për shembull, kërkuan pa sukses formimin e një taskforce federale të dedikuar për të gjurmuar fondet e oligarkëve.
Të dy ambasadorët e Ukrainës dhe të Shteteve të Bashkuara në BernëLidhje e jashtmei kanë bërë thirrje Zvicrës të zbulojë asetet që janë të fshehura pas kompanive guaskë ose të fshehura nga menaxherët që veprojnë si përfaqësues për pronarët e vërtetë përfitues.
Ana më e dëmshme erdhi nga Komisioni i Helsinkit i SHBA-së, një organ thuajse-qeveritar politikanësh që ka një ndikim në politikën e jashtme të SHBA-së. Komisioni organizoi një seancë publike më 5 maj që akuzoi Zvicrën se ishte një strehë e sigurt për fondet e regjimit të Putinit.Lidhje e jashtme.
Autoritetet zvicerane dhe qendra financiare kanë mbrojtur me forcë historikun e tyre në zbatimin e sanksioneve të Bashkimit Evropian. Zëdhënësi i qeverisë zvicerane, André Simonazzi, në përgjigje të akuzave të Komisionit të Helsinkit, tha: “Zvicra nuk ka asnjë arsye të turpërohet nga mënyra se si zbaton sanksionet në krahasim me ndërkombëtarët”.
A ishte e përgatitur Zvicra?
Zvicra fillimisht hezitoi të vendoste sanksione financiare ndaj individëve dhe subjekteve ruseLidhje e jashtme pasi Presidenti rus Vladimir Putin urdhëroi pushtimin e Ukrainës më 24 shkurt. Qeveria argumentoi se kjo lëvizje mund të shkelte pozicionin historik të Zvicrës për neutralitetin politik.
Ky qëndrim u prit me protesta publike, qortime nga disa parti politike, tituj të dëmshëm mediatik dhe presion nga SHBA dhe BE. Katër ditë pas pushtimit, Zvicra njoftoi një kthesë dhe filloi të vendosë sanksione të plota të BE-sëLidhje e jashtmemë 4 mars.
Kritikët, si Partia Social Demokrate, thonë se kjo tregon se Zvicra ishte e papërgatitur për të gjurmuar me shpejtësi asetet ruse. Disa kantone janë ankuar se kërkesa për të raportuar vilat dhe pasuritë e tjera që u përkasin oligarkëve ishte e koordinuar keq nga Sekretariati Shtetëror për Çështjet Ekonomike (Seco), departamenti qeveritar përgjegjës për zbatimin e sanksioneve.
OJQ anti-korrupsion Public Eye thekson se Zvicra ka një histori të zbatimit të sanksioneve të BE-së që nga fillimi i mijëvjeçarit. Por shtrirja, shkalla dhe shpejtësia e sanksioneve të vendosura kundër Rusisë që nga pushtimi i saj në Ukrainë janë të paprecedentë.
Qendra financiare është marrë me sanksionet kundër rusëve që nga aneksimi i Krimesë në vitin 2014. Oligarkut më të profilit të lartë, rezident në Zvicër, Viktor Vekselberg, iu ngrinë 1.5 miliardë CHF në 2018, ndërsa banka e tij zvicerane mbylli llogarinë e tij personale.
Ku fshihen paratë?
Bankat kanë pasur disa vite që të mësohen me sanksionet kundër rusëve – por po ashtu edhe oligarkët me lidhje me Kremlinin.
Kjo u ka dhënë atyre kohë të mjaftueshme për të riorganizuar financat e tyre me ndihmën e këshilltarëve dhe avokatëve. Dokumentet e Panamasë dhe zbulimet e mëtejshme të rrjedhura nga firmat ligjore hodhën dritë mbi përdorimin e kompanive guaskë, fondeve të mirëbesimit dhe drejtorëve prokurë që nënshkruajnë dokumentet pa zotëruar asetet. Disa oligarkë kanë nënshkruar pronësinë e aseteve me të afërmit ose miqtë e ngushtë.
Për shembull, Alisher Usmanov, i cili është i sanksionuar edhe nga BE-ja, edhe nga Zvicra, tashmë e kishte transferuar pasurinë e tij në fondet që ua dhuruan pasurinë familjarëve, ka thënë ai për mediat.
“Struktura të tilla pengojnë bankat dhe autoritetet në përcaktimin e pronarëve të vërtetë përfitues të aktiveve. Ato janë një rrezik real për suksesin e regjimit të sanksioneve kundër Rusisë”, tha eksperti zviceran kundër korrupsionit Mark Pieth në Komisionin e Helsinkit.
Sipas ligjit zviceran kundër pastrimit të parave, bankat duhet të raportojnë klientët dhe transaksionet e dyshimta tek autoritetet. Avokatët dhe këshilltarët e tjerë nuk kanë asnjë detyrim të tillë nëse ata thjesht krijojnë besime dhe konstruksione të tjera në vend që të trajtojnë asetet.
Bankat zvicerane gjithashtu duan të shohin ligje të shtrënguara në këtë drejtim. “Një zgjerim i detyrimeve të kujdesit të duhur për këshilltarët si avokatët, konsulentët tatimorë dhe fiduciarët do të forconte më tej sistemin zviceran kundër pastrimit të parave dhe duhet të konsiderohet për përfshirje në ligjin zviceran në vijimësi,” tha CEO i SBA, Jörg Gasser.
Vitin e kaluar, parlamenti zviceran hodhi poshtë një propozim për të mbyllur këtë boshllëkLidhje e jashtme. U argumentua me sukses se kjo do të shkelte privilegjin avokat-klient dhe se vetë-raportimi nga firmat ligjore është një mbrojtje e mjaftueshme kundër pastrimit të parave.
Autoritetet zvicerane gjithashtu kanë refuzuar kërkesat e kahershme nga aktivistët si Transparency International Switzerland për të mbajtur një regjistër publik që liston pronarët përfitues të kompanive.
A është Zvicra viktimë e reputacionit të saj të kaluar?
Qeveria zvicerane ka mohuar me forcë se ka qenë e butë ndaj oligarkëve rusë pas pushtimit të Ukrainës. Ministri i Jashtëm zviceran Ignazio Cassis i telefonoi homologut të tij amerikan Antony Blinken për të protestuar për dëgjimin e Komisionit të Helsinkit në fillim të majit.
Seco thotë se është në kontakt të rregullt me autoritetet ndërkombëtare, duke përfshirë grupin e punës të Komisionit të BE-së ‘Ngrini dhe kapni’. “Komisioni i BE-së shprehimisht deklaroi se mirëpret shumë kontributin e Zvicrës,” tha Seco për SWI swissinfo.ch. Qeveria zvicerane po vlerëson gjithashtu koordinimin me grupin e punës të G7-ës ‘Elitat, përfaqësuesit dhe oligarkët rusë’ (REPO).
Por Zvicra ende nuk ka bindur disa dyshues se mund të shmangë reputacionin e saj të dyshimtë të së kaluarës. Në vitin 2020, Daniel Thelesklaf dha dorëheqjen si kreu i Zyrës së Raportimit të Pastrimit të ParaveLidhje e jashtme, duke e përshkruar pozicionin e tij si “të paqëndrueshëm”.
“Kur bëhet fjalë për pastrimin e parave, Zvicra zbaton vetëm standardet minimale absolute të detyrueshme për shkak të presionit nga jashtë”, tha ai në atë kohë. “Lufta efikase kundër pastrimit të parave është vetëm e një rëndësie dytësore”.
Përafërsisht në të njëjtën kohë, ish-Prokurori i Përgjithshëm zviceran, Michael Lauber, u kritikua për shkak se ishte shumë komod me homologët rusë.Lidhje e jashtme. Lideri i opozitës ruse Alexei Navalny ishte një nga kritikët më të hapurLidhje e jashtme. Në vitin 2020, Zyra e Prokurorit të Përgjithshëm (OAG) tha se po mbyllte një hetim mbi korrupsionin e dyshuar rus që përfshin vdekjen e një dëshmitari kryesor Sergei MagnitskyLidhje e jashtme.
Lauber përfundimisht u detyrua të tërhiqej në vitin 2020Lidhje e jashtmepër hetimin e dështuar të FIFA-s, por rekordi i tij në Rusi ende lë një shije të thartë. ZAP do të angazhohej me sanksione vetëm nëse ka një ankesë penale për pastrim parash ose sanksione, por pasuesi i Lauber, Stefan Blättler, ende pranon se ai duhet të trajtojë besimin e rrezikshëm të publikut në zyrën e prokurorisë federale. “Është përgjegjësia ime të rivendos reputacionin tonë të shkëlqyer,” tha ai së fundmi për SWI swissinfo.ch.
Pse Zvicra është kundër një ndalimi të përgjithshëm të importeve të mallrave nga Rusia?
Zvicra është një qendër kryesore për tregtimin e mallrave në mbarë botën, e cila përfshin naftën ruse.
Qeveria ukrainase vazhdon t’u bëjë thirrje kombeve që të ndalojnë importin e naftës dhe gazit rus, duke argumentuar se kjo tregti po ndihmon në financimin e makinës së luftës së Putinit.
Autoritetet zvicerane me të drejtë mund të theksojnë se BE-ja ka hezituar të vendosë sanksione ndaj mallrave ruse. Kjo është për shkak se shumë vende evropiane mbështeten në naftën dhe gazin rus për të plotësuar nevojat e tyre për energji.
Në prill, BE njoftoi sanksione që do të ndalonin importet e qymyrit rus nga 10 gushti. Ndalimi përfshin gjithashtu lëndë të tjera të para, si dru, gomë, çimento dhe plehra. Por vendet anëtare të BE-së ende nuk kanë rënë dakord mbi propozimet për të hequr gradualisht naftën dhe gazin rus.
Ministri zviceran i ekonomisë, Guy Parmelin, paralajmëron kundër ndalimeve të përgjithshme të mallrave të prodhuara nga Rusia. “Jam kundër marrjes së masave që çojnë në probleme të reja diku tjetër dhe përkeqësojnë më tej krizën globale,” . “Kjo nuk ka të bëjë vetëm me naftën dhe gazin, por edhe me ushqimin.”
Vende si Jordania, Tunizia dhe Egjipti blejnë ndërmjet 50% dhe 90% të nevojave të tyre për drithëra nga Ukraina ose Rusia.
Zvicra thotë se do të vendosë nëse do të kufizojë blerjet e tregtarëve nga kompanitë ruse të kontrolluara nga shtetiLidhje e jashtme rast pas rasti. Public Eye e refuzon këtë qasje dhe ka bërë thirrje të përsëritura për një autoritet të veçantë mbikëqyrës për të kontrolluar sektorin.
OJQ-ja thotë se ky organ duhet të sigurojë që lëndët e para nga vendet e sanksionuara të mos tregtohen përmes Zvicrës, të zbulojë se kush zotëron dhe kontrollon secilën kompani dhe të insistojë që tregtarët të bëjnë kujdesin e duhur për të pastruar klientët e padëshiruar.
Ne u përpoqëm të kontrollonim faktin se, ju mund të keni burime më të mira, por nuk ishim në gjendje ta përcaktonim atë numër.
