Paqëndrueshmëria e punës, pasiguria e shkaktuar nga pandemia e koronavirusit në tregun e punës, vala e pushimeve nga puna në grupe globale, pagat e ulëta dhe rritja e inflacionit po shkaktojnë shqetësim tek punëtorët kudo në të gjitha nivelet dhe moshat.
Por sipas studiuesve dhe ekspertëve, në kaosin global të punës, të cilin disa e konsiderojnë si një “krizë të përhershme”, ekziston një klasë punëtorësh që konsiderohen më të shqetësuarit nga të gjithë. Këta janë të rinjtë e Gjenerata Z (të lindur nga mesi i viteve 1990 deri në fillim të viteve 2010), të cilët e kanë nisur jetën e tyre profesionale disa vite më parë ose tani..
Sipas një sondazhi të Cigna International Health me afro 12,000 punëtorë nga e gjithë bota, 91% e njerëzve midis moshës 18 dhe 24 vjeç thonë se janë të stresuar.
Hulumtimet tregojnë se Gen Z po shfaqet si demografia më e stresuar në vendin e punës, duke luftuar për të përballuar sfidat. Të njëjtat të dhëna tregojnë se pothuajse një e katërta e të anketuarve të kësaj gjenerate (23%) e konsiderojnë këtë stres të pamenaxhueshëm, ndërsa përqindja dërrmuese prej 98% deklaron se përballet me simptoma ku ndihen pa energji.
Por pse janë të rinjtë në tregun e punës ata që e kanë më të vështirë të plotësojnë kërkesat e jetës profesionale?
Situatë e pafat
Edhe pse paniku i përhapur i shkaktuar nga pandemia e koronavirusit në të gjithë botën dhe në çdo fushë të jetës është ulur kryesisht, viti 2023 mbetet ende jashtëzakonisht stresues për punëtorët.
Shumë kompani, në kuadër të rikthimit të normalitetit në punë, po kërkojnë që njerëzit e tyre të kthehen në zyra. Dhe, ndërsa pasiguria ekonomike mbetet dhe një pjesë e vogël e kompanive, duke përfshirë gjigantë si Alphabet, Suisse Credit, Ford, Zoom, Pinterest, Disney, CNN, Meta, Apple, po pushojnë nga puna, punëtorët kanë frikë se mund të jenë të papunët e radhës.
Megjithatë, është vështirësia më e përgjithshme ekonomike që i përkeqëson problemet në vendin e punës në një shkallë ekstreme. Sipas shifrave nga raporti i këtij viti nga Workhuman, kriza e kostos së jetesës po shkakton stres dhe ankth në 84% të punëtorëve britanikë. Situata është e ngjashme në shumë pjesë të botës, nga Irlanda në SHBA dhe Kanada.
E gjithë kjo duket edhe më dërrmuese për Gjeneralin Z. Të dhënat nga firma konsulente McKinsey & Company tetorin e kaluar treguan se punëtorët në këtë grup kishin më shumë gjasa se të anketuarit e tjerë (26%, krahasuar me 20%) të deklaronin se paga e tyre nuk lejon ata të kenë një “cilësi të mirë jetese” në situatën e dhënë financiare.
Sipas të dhënave, punëtorët e Gen Z po kursejnë më pak para ndërsa po luftojnë shumë, krahasuar me gjeneratat e tjera, për të arritur një moment historik të jetës, siç është blerja e një shtëpie.
Megjithatë, përveç faktorit ekonomik, punëtorët e rinj kanë më shumë vështirësi edhe në marrëdhëniet ndërpersonale. “Për ta ka ende shumë pyetje në lidhje me etikën e miqësive të punës, veshjen e zyrës dhe kufijtë profesional,” shpjegon Eliza Philby, një studiuese me një rol këshillues për kompanitë për rekrutimin dhe menaxhimin e 20-vjeçarëve.
Vetë mjedisi i punës mund të jetë stresues, veçanërisht për punonjësit më të rinj, vëren ai. “Por, të shkosh në zyrë, të shoqërohesh dhe të jesh nën mbikëqyrje është një ndjenjë e huaj dhe e vështirë për shumë të rinj. Aspektet sociale të punës mbeten të frikshme”.
Philby beson se brezi Z e përjeton mjedisin e punës edhe më armiqësor për shkak të kushteve të veçanta në të cilat ata hynë në tregun e punës. Ata që kaluan universitetet, u detyruan të mbaronin dhe të merrnin diplomën të izoluar, në mjedise mësimore plotësisht virtuale gjatë pandemisë, duke u hedhur thuajse menjëherë në një situatë emergjente dhe të pasigurt pune e financiare, dhe po përnballen me kërcënimin e largimit të përhershëm nga puna.
“Katastrofike – ekonomike dhe sociale”
Në terma afatshkurtër, stresi i Gen Z po çon në pasiguri dhe madje edhe dalje të parakohshme në pension, gjë që analistët thonë se duhet të jetë një shkak për shqetësim.
Sipas të dhënave të vitit 2022 nga Gallup, ky grup diellor është më apatik në punë, duke raportuar stres dhe pa energji më shumë se grupet e tjera.
“Ne zbuluam se gjatë pandemisë, një pjesë e madhe e punonjësve të Z pranuan se nuk ushtronin shumë përpjekje në punë, gjë që është një simptomë energjive të shterueshme dhe sjelljeve të tjera në vendin e punës si indiferenca, komunikimi i paqartë, mungesa e mbështetjes nga shefi dhe vetmia”, shpjegon Sandor Nishizaki, ekspert i udhëheqjes organizative dhe autor i librit “Puna me Gjeneratën Z: Një manual për të rekrutuar, mbajtur dhe riimagjinuar fuqinë punëtore të ardhshme pas Covid-19”.
Në afat të gjatë, ky stres dhe shterje energjie do të ndikojnë në performancën e punës dhe zhvillimin e karrierës, duke rritur shanset për dorëheqje.
Deri në vitin 2025, Gjenerata Z do të përbëjë 27% të fuqisë punëtore në vendet e Organizatës për Bashkëpunim dhe Zhvillim Ekonomik (OECD). Dhe nëse shumica mbetet kaq e stresuar, Nishizaki vlerëson se kjo do të rezultojë “katastrofike, ekonomikisht, shoqërore dhe në shumë fusha të tjera”
