Zvicra ka përshëndetur rezolutën e Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së të së martës mbi përdorimin e të drejtës së vetos në Këshillin e Sigurimit, duke thënë se kjo ishte një hap përpara në forcimin e multilateralizmit.
Rezoluta, e prezantuar nga Lihtenshtajni, u bashkësponsorizua nga 83 shtete, përfshirë Zvicrën. Ai parashikon që çdo nga pesë anëtarët e përhershëm të Këshillit të Sigurimit – Rusia, Kina, SHBA, Britania e Madhe dhe Franca – që ka të drejtën e vetos duhet të vijë dhe t’ia shpjegojë vendimin Asamblesë së Përgjithshme prej 193 anëtarësh.
Votimi vjen pasi Rusia vuri veton ndaj një rezolute të Këshillit të Sigurimit të OKB-së më 25 shkurt që dënon pushtimin e saj në Ukrainë dhe kërkon që Moska të tërheqë forcat e saj, shkruan swissinfo, përcjell Albora.ch
“Ne e shohim këtë rezolutë si një thirrje të mëtejshme për të kufizuar përdorimin e vetos, pasi ajo rrit përgjegjshmërinë dhe transparencën kur një anëtar i përhershëm i Këshillit e ushtron këtë të drejtë”, tha ambasadori zviceran në OKB në Nju Jork, Pascale Baeriswyl në Asamblenë e Përgjithshme.
Ajo tha se Zvicra, së bashku me partnerët e saj, kishte punuar për gati dy dekada “për një Këshill sigurie më transparent dhe efektiv” dhe se “një përdorim më i përgjegjshëm dhe kufizues i vetos është një element kyç i kësaj pune”.
“Ne mbështesim përpjekjet për të inkurajuar anëtarët e përhershëm që të heqin dorë nga përdorimi i vetos, veçanërisht në rastet e gjenocidit, krimeve kundër njerëzimit dhe krimeve të luftës,” tha Baeriswyl.
Lihtenshtajni tha se qëllimi i tij ishte të mandatonte një mbledhje të Asamblesë së Përgjithshme sa herë që vendoset vetoja në Këshillin e Sigurimit.
“Lihtenshtajni po sjell rezolutën sepse ne besojmë se ajo jep një kontribut në mbështetjen e multilateralizmit,” tha për SWI swissinfo.ch, koordinatori politik i OKB-së, Matt Edbrooke.
“Ne kemi ndjekur me shqetësim në rritje paaftësinë e Këshillit të Sigurimit për të ndërmarrë veprime efektive për kërcënimet ndaj paqes dhe sigurisë ndërkombëtare për shkak të ndarjeve shumë të thella politike midis anëtarëve të përhershëm në Këshill”.
Fuqia historike e vetos
Vetëm pesë anëtarët e përhershëm kanë fuqinë për të vënë veton ndaj një rezolute në Këshillin e Sigurimit të OKB-së prej 15 anëtarësh, organi suprem i OKB-së — një pushtet që iu dha në prag të Luftës së Dytë Botërore. Përdorimi i vetos në vitet e fundit ka bllokuar veprimin e OKB-së, veçanërisht mbi mizoritë në vende si Siria, Mianmari dhe tani Ukraina.
Rusia e ka përdorur të drejtën e vetos 143 herë që nga viti 1946, SHBA-ja 86 herë dhe Britania e Madhe 30 herë, ndërsa Kina dhe Franca e kanë përdorur të dyja 18 herë, sipas agjencisë së lajmeve AFP.
Zvicra neutrale shpreson të bëhet një anëtare jo e përhershme e Këshillit të Sigurimit në qershor për herë të parë. “Si kandidate në Këshillin e Sigurimit, Zvicra do të mbetet plotësisht e përkushtuar ndaj dialogut dhe zgjidhjes paqësore të konflikteve”, tha Baeriswyl.
Gjithashtu, duke bashkë-sponsorizuar rezolutën, ambasadorja e SHBA-së në OKB Linda Thomas-Greenfield vuri në dukje atë që ajo e quajti “modelin e turpshëm të Rusisë për të keqpërdorur privilegjin e vetos gjatë dy dekadave të fundit”. Mbretëria e Bashkuar tha se rezoluta tani i jep “të gjithë anëtarësimit në OKB një zë për përdorimin e vetos”.
Analisti Richard Gowan i OJQ-së International Crisis Group tha se ishte “interesante të theksohej se as Rusia dhe as Kina nuk thyen konsensusin” për votimin e Asamblesë së Përgjithshme.
“Mendoj se Rusia mendon se mund të fitojë shumë anëtarë të GA-së duke inkuadruar përdorimin e saj të fuqisë së vetos si një përgjigje e nevojshme ndaj presionit të P3 në Këshillin e Sigurimit të OKB-së”, shkroi ai, duke iu referuar SHBA-së, Britanisë së Madhe dhe Francës.
