Raportuesi i OKB-së për mbrojtjen e lirisë së shprehjes ka kritikuar ligjet e Zvicrës për sekretin bankar që rezulton në autocensurë nga gazetarët. Kjo vjen pasi Zvicra zbret katër vende në renditjen vjetore të vendeve për lirinë e shtypit nga Reporterët pa Kufij.
Në një intervistë në Tages-Anzeiger të hënën, Irene Khan tha se i dërgoi një letër gjashtë faqesh ministrit të Jashtëm Ignazio Cassis më 3 mars, duke shprehur shqetësimin për ndikimin e ligjeve bankare në lirinë e shtypit. Kjo u dërgua si përgjigje ndaj një hetimi global nga më shumë se 40 media, të cilat zbuluan dhjetëra llogari në Credit Suisse që dyshohet se mbaheshin nga zyrtarë të korruptuar, kriminelë dhe abuzues të të drejtave të njeriut.
Mediat zvicerane nuk morën pjesë në hetimin “Suisse Secrets” nga frika e sanksioneve penale. Gazetarët që publikojnë të dhëna të rrjedhura të klientëve të bankave mund të përballen me deri në pesë vjet burg sipas ligjit zviceran të bankave, transmeton swissinfo.ch.
“Nga njëra anë, ekziston e drejta e privatësisë. Nga ana tjetër, ka edhe një interes publik për t’u informuar për transaksionet e paligjshme financiare”, tha Khan, i cili është raportues i OKB-së për mbrojtjen e lirisë së mendimit dhe shprehjes. “Ligji duhet t’i lejojë gazetarët të balancojnë këto dy gjëra. Por ky ligj zviceran penalizon çdo botim që në fillim, pa përjashtim. Kjo shkon shumë larg.”
Sipas Khan, qeveria zvicerane iu përgjigj letrës së saj të premten, më 29 prill, e cila tregonte se asnjë gazetar nuk është ndjekur penalisht sipas ligjit. Qeveria tha gjithashtu se parlamenti po shqyrton aktualisht ligjin.
Me shqetësim të veçantë, tha Khan është mesazhi që Zvicra po u dërgon vendeve të tjera. “Ligji zviceran i bankave është një shembull i kriminalizimit të gazetarisë,” tha Khan. “Kjo mund të komplikojë gazetarinë investigative mbi korrupsionin në vende të tjera.”
Më 24 qershor, Khan do t’i paraqesë një raport Këshillit të OKB-së për të Drejtat e Njeriut mbi situatën globale të lirisë së shtypit, në të cilin ajo planifikon të trajtojë situatën rreth sekretit bankar në Zvicër.
Renditja globale
Në kohën e Ditës Botërore të Lirisë së Shtypit, renditja e fundit për lirinë e shtypit u lançua nga Reporterët pa Kufij të martën.
Zvicra zbriti nga vendi i 10 – të në vendin e 14 -të në renditjen vjetore të gjendjes së gazetarisë në 180 vende . Kjo është hera e parë që Zvicra është jashtë top 10-shit që nga viti 2016. Në një deklaratë për shtyp, OJQ-ja tha se rënia në renditje ishte kryesisht për shkak të një ndryshimi në metodologji dhe nuk duhet të teprohet.
Megjithatë, OJQ-ja argumentoi se pavarësisht një mjedisi shumë të sigurt dhe mbrojtës për gazetarët në përgjithësi, “gazetaria tani e gjen veten në një gjendje të dobësuar. Një arsye është refuzimi i votuesve, me referendum, i një sistemi më të fortë subvencionimi për median”, shkruan Reporterët pa Kufij. “Një tjetër është një nivel i paprecedentë i dhunës nga demonstruesit që protestojnë ndaj masave të shëndetit publik.”
Në tre vendet e para në renditje janë Norvegjia, Danimarka dhe Suedia. Në fund të renditjes ishin Irani, Eritrea dhe Koreja e Veriut./albora.ch
