Shkencëtarët që kanë spërkatur oksitocinë në zgavrat e hundës së luanëve për vite me radhë, kanë zbuluar se këto mace të mëdha janë më të shoqërueshme me luanët e tyre “fqinjë” dhe kanë më pak gjasa të ulërinin tek të huajt kur janë nën ndikimin e të ashtuquajturit “hormoni i dashurisë”.
Rezultatet, të publikuara javën e kaluar në revistën Science, mund të rezultojnë të dobishme për mbrojtjen e specieve në rezervatet në të cilat janë vendosur me forcë tufa luanësh që nuk e njohin njëri-tjetrin.
“Gjithmonë i kam dashur luanët”, tha neuroshkencëtarja dhe autorja kryesore Jessica Burkhart, duke shpjeguar se vendosi të merrte pjesë në studim, sepse ishte e lodhur duke studiuar trurin e kafshëve në laborator. Ajo donte ta bënte atë në jetën reale.
Macet njihen për sjelljen e tyre autonome, por luanët devijojnë nga kjo mesatare dhe jetojnë së bashku në tufa, me të cilat pushtojnë dhe mbrojnë territoret në savanën afrikane.
Këto sjellje kanë treguar se luanët, ndryshe nga gatopardët apo leopardët e vetmuar, janë të programuar biologjikisht të sillen në mënyrë shoqërore në situata të caktuara, gjë që i bën ata një specie interesante për testimin e oksitocinës.
Kimikat për “përkëdhelje”
Tek gjitarët, oksitocina është një molekulë kryesore që forcon lidhjet shoqërore. Nganjëherë quhet “kimikati i përqafimit, sepse shfaqet në trurin e nënës kur ia shikon sytë të posalindurit dhe shkakton ndjenjë lumturie dhe sigurie. ndërkohë që e inkurajon foshnjën që të mbahet për gjirin e nënës.
Efekte të ngjashme janë vërejtur në specie të tjera dhe midis qenve dhe pronarëve të tyre.
Disa terapistë madje besojnë se çiftet që përballen me probleme mund të përfitojnë nga rritja e kontaktit me sy, gjë që stimulon sekretimin e oksitocinës.
Burkhart dhe kolegët e saj nga Universiteti i Minesotës, të cilët punuan në Rezervatin Dinokeng në Afrikën e Jugut në verën e 2018 dhe 2019, joshën luanët në gardh me copa mishi të freskët. Më pas ata injektuan oksitocinë në hundën e luanëve duke përdorur një pajisje që dukej si një shishe e vjetër parfumi, në mënyrë që hormoni i oksitocinës të shkonte drejtpërdrejt në tru.
Pas spërkatjes me oksitocinë, 23 luanë u bënë më tolerantë ndaj luanëve të tjerë në zonën e tyere. Kjo matej duke vëzhguar se sa një luan që zotëronte një objekt të dëshiruar, në rastin e tyre një lodër, do t’i lejonte të tjerët t’i afroheshin.
Më pas ata injektuan oksitocinë në hundën e luanëve duke përdorur një pajisje që dukej si një shishe e vjetër parfumi, në mënyrë që hormoni i oksitocinës të shkonte drejtpërdrejt njt. Pas spërkatjes me oksitocinë, 23 luanë u bënë më tolerantë ndaj luanëve të tjerë në zonën e tire. Kjo matej duke vëzhguar se sa një luan që zotëronte një objekt të dëshiruar, në rastin e tire një lodër, do t’i lejonte të tjerët t’i afroheshin. Më pas ata injektuan oksitocinë në hundën e luanëve duke përdorur një pajisje që dukej si një shishe e vjetër parfumi, në mënyrë që hormoni i oksitocinës të shkonte drejtpërdrejt njt. Pas spërkatjes me oksitocinë, 23 luanë u bënë më tolerantë ndaj luanëve të tjerë në zonën e tire.
Luanët nuk u hakmorën kur dëgjuan ulërimat e regjistruara të ndërhyrësve të panjohur, ndryshe nga ata në grupet e kontrollit që nuk morën hormonin. Reduktimi i armiqësisë ndaj të huajve është një zbulim veçanërisht inkurajues, tha Burkhart, sepse oksitocina dihet se ka një anë të errët tek njerëzit: megjithëse inkurajon ndjenja pozitive ndaj anëtarëve të grupit, ajo gjithashtu mund të rrisë ndjenjat e rivalitetit ndaj të huajve.
Përdorimi i oksitocinës mund të jetë i dobishëm në një sërë situatash, tha Burkhart.
Së pari, mund të ndihmojë në lidhjen e luanëve të panjohur, të shpëtuar nga situata të dhunshme, të tilla si cirqet ose kopshtet zoologjike në zonat e luftës, të cilët më pas vendosen në strehimore.
Së dyti, ndërsa qytetet në Afrikë rriten dhe zgjerohen në territore luanësh, konservatorët detyrohen të zhvendosin macet e mëdha në rezervate private, ku strehohen kope të panjohura reciprokisht, dhe oksitocina mund të ndihmojë në parandalimin e konfliktit.
Mund të ndihmojë gjithashtu që luanët të kthehen në natyrë, duke i ndihmuar ata “të bëhen më të prirur ndaj mjedisit të tyre të ri shoqëror, në mënyrë që të jenë më kureshtarë dhe më pak të frikësuar, gjë që do të çojë në marrëdhënie më të suksesshme,” tha Burkhart.
“Është e vërtetë që njerëzit janë të korruptuar, por shpresojmë që në këtë rast të ketë më shumë përfitime sesa dëme”, tha Burkhart.
