Bora artificiale e përdorur për Lojërat Olimpike Dimërore të Pekinit po nxit debate të ashpra mbi tarifat e saj mjedisore. Megjithatë, pa të, shumë vendpushime skish në Zvicër dhe në mbarë botën nuk do të mund të mbijetonin. Lojërat Olimpike Dimërore të këtij viti supozohej të ishin lojërat e para “të gjelbra” ndonjëherë, me një bilanc neto të emetimeve zero. I tillë ishte premtimi i bërë nga Komiteti Organizativ i Pekinit 2022, i cili njoftoi se objektet olimpike do të fuqizohen 100% nga energjitë e rinovueshme transmeton albora.ch.
Megjithatë, disa shoqata mjedisore së bashku me shumë nga spektatorët që ndoqën garat e skijimit, po pyesin se sa të qëndrueshme janë Lojërat në Kinë. Nëse kampionët zviceranë Beat Feuz, Lara Gut-Behrami, Corinne Suter dhe Marco Odermatt ishin në gjendje të fitonin medalje të arta, kjo ishte vetëm sepse rreth 200 topa bore u aktivizuan në zonën e skive Yanqing, rreth 80 kilometra në veriperëndim të Pekinit, kryeqyteti kinez. Pa borë artificiale, Olimpiada nuk mund të zhvillohej.
Si bëhet bora artificiale?
Uji përzihet me ajrin e kompresuar dhe grihet në pika të imta. Në kontakt me ajrin, pikat kthehen në kristale akulli përpara se të godasin tokën. Topi modern i borës mund të funksionojë në temperatura që janë vetëm pak nën zero. Në temperatura më të larta, duhet të përdoren aditivë kimikë për të ndihmuar në kristalizimin e ujit transmeton albora.ch.
Cili është ndryshimi midis borës së prodhuar me makinë dhe asaj natyrore?
Të dyja përbëhen ekskluzivisht nga ajri dhe uji dhe janë formuar sipas të njëjtit parim. Megjithatë, për shkak të lartësisë më të ulët të rënies, bora artificiale ka një strukturë kristalore të ndryshme – “kokrra” dhe jo yje gjashtëkëndor – dhe thekonet janë më të dendura. Bora artificiale shkrihet më ngadalë dhe i bën sipërfaqet e skijimit më të vështira dhe më të akullta, dhe për këtë arsye më të shpejta.
Sa borë artificiale përdoret në Alpe?
Si rezultat i ngrohjes globale dhe zvogëlimit të reshjeve të borës, bora artificiale tani është thelbësore për shumicën e vendpushimeve të skive zvicerane, sipas Fabian Wolfsperger i Institutit WSL për Kërkimin e Borës dhe Ortekut.
Bora e bërë me makinë është përdorur në Zvicër që nga viti 1978. Savognin, në kantonin Graubünden, ishte një nga vendpushimet e para të skive që e bëri këtë transmeton albora.ch.
Sipas të dhënave nga Shoqata e Teleferikut të Zvicrës, gjatë dimrit 2020-2021, 53% e pistave të skive në Alpet zvicerane u mbuluan artificialisht me borë. Përqindja është më e lartë në Itali (Tiroli i Jugut) dhe Austri, ndërsa Gjermania (Bavaria) dhe Franca përdorin borë artificiale në një zonë relativisht më të vogël./albora.ch/
